Een voorbeeld uit de praktijk
Sophie is 9 jaar. Haar ouders zijn inmiddels twee jaar gescheiden. Het was een heftige tijd. Dit is het antwoord van Sophie op de vraag waarom zij denkt dat haar ouders uit elkaar zijn: `Ze vonden elkaar niet meer lief` vertelt ze aan de hulpverlener van Kind in Complexe Scheidingen (KiCS). `Ze hadden vaak ruzie. Over geld. En mama vond dat papa veel te veel van huis was. Mama heeft gezegd dat papa op een andere mevrouw verliefd is geworden. Eén keer is de politie gekomen toen er ruzie was. Daarna is papa weggegaan. En nu woont papa met een andere vriendin. Mama vindt die vriendin niet aardig. Ik ga om het weekend een dagje naar papa. Daar zijn ook andere kinderen, Hugo en Sarah. Die zijn van de vriendin van papa. Zij zijn 6 en 4 jaar. Ik speel vaak met ze. Soms heb ik ook ruzie met ze. Dan krijg ik vaak de schuld. Ik heb daar geen eigen kamer. Mama zegt dat ik tegen papa mag zeggen dat ik het niet altijd leuk vindt bij hem. Als papa mij zaterdag komt halen vind ik het spannend omdat papa en mama dan vaak onaardig doen tegen elkaar. Ik zou willen dat papa en mama geen ruzie meer maken. En ik vind het niet leuk dat ik de schuld krijg als ik ruzie heb omdat ik de oudste ben’.
Het leven van Sophie heeft een grote ommekeer gemaakt. Haar vertrouwde en voorspelbare leventje samen met haar ouders is abrupt beëindigd. Dat ruzie tussen hen zo veel gevolgen voor haar zou hebben, had zij nooit verwacht. Het liefst zou ze alles terugdraaien. De realiteit is dat zij haar vader heeft zien vertrekken. En haar moeder is boos en verdrietig. Haar ouders praten niet meer en maken geen afspraken met elkaar. Sophie is samen met haar moeder verhuisd naar een nieuwe stad. Ze zit op een nieuwe school. Met een andere juf en andere kinderen. Het wennen valt haar zwaar.
Kind in complexe scheidingen (KiCS)
De ouders van Sophie hebben veel ruzie. Zij hebben strijd onderling; over geld, opvoeding en de omgangsregeling. Daarnaast maken zij zich ook zorgen; de moeder van Sophie ziet een kind wat niet meer gelukkig is. Ze denkt dat Sophie verdrietig is om de scheiding. Zij verwijt hierin de vader van Sophie. Zij vindt dat de vader van Sophie onvoldoende de behoefte van zijn dochter ziet. Sophie vertelt haar dat Hugo en Sarah worden voorgetrokken. Sophie’s vader kiest ervoor om achter zijn nieuwe vriendin te staan en steunt zijn dochter niet voldoende. De moeder van Sophie weet niet goed hoe ze Sophie moet helpen en heeft weinig vertrouwen in haar ex. Volgens de leerkracht van Sophie gaat het niet zo goed op school. Ze concentreert zich moeilijk en is snel van slag tijdens het spelen met andere kinderen. Omdat Sophie doordeweeks bij haar moeder woont weet met name haar moeder veel over de huidige situatie op school.
Sophie ziet haar vader om het weekend. Hij wil haar graag vaker zien en heeft een juridische procedure gestart om de omgang uit te breiden. Hij heeft ook zorgen over Sophie. Hij wordt nauwelijks geïnformeerd over de situatie op school. Communiceren met de moeder van Sophie vindt hij moeilijk. Hij krijg de schuld van alles. Sophie vertelt hem dat zij school niet leuk vindt. Uit verhalen van Sophie krijgt haar vader het idee dat zij door haar moeder teveel wordt meegenomen in hun echtscheidingsstrijd. Hij vraagt via de rechter of de moeder van Sophie daarmee wilt stoppen. Daarnaast wil hij meer tijd met zijn dochter doorbrengen. De rechter doet nog geen uitspraak en de zaak wordt aangehouden. Hij verwijst de ouders naar Ouderschapsbemiddeling om daar aandacht te besteden aan hun onderlinge communicatie. Ook moeten zij er samen uit proberen te komen wat betreft de zorg en opvoeding van hun dochter. De ouders van Sophie zijn gemotiveerd om hiermee aan de slag te gaan.
Theoretisch kader
Met het advies van de Kinderrechter maken de ouders een afspraak met de medewerker van het wijkteam van de gemeente. De medewerker kan zich vinden in het verzoek en verzorgt de verwijzing en adviseert de ouders waar zij deze hulp kunnen krijgen De ouders maken een afspraak bij Youké. De eerste afspraak is met de ouders, een medewerker van het wijkteam en de ouderschapsbemiddelaar van Youké. In dat gesprek worden de vragen, wensen en zorgen van beide ouders geïnventariseerd. De hulpverlener van Youké maakt ook kennis met Sophie. Op basis van de gesprekken kan de hulpverlener van Youké de bemiddelbaarheid van de ouders inschatten. Hij informeert hen over hun rol en verantwoordelijkheid binnen het traject van Ouderschapsbemiddeling. Ook de wensen van Sophie zijn gehoord en met de ouders gedeeld. Na c.a. 3 weken start het daadwerkelijk traject met de Ouderschapsbemiddelaar. Hierin wordt methodisch, in gemiddeld acht bijeenkomsten door ouders gewerkt aan het `omvormen van de relatie`; van ex-partner naar ouder, van verleden naar toekomst, van standpunt naar belang. In dit geval bespreken de ouders onder begeleiding van de Ouderschapsbemiddelaar hun proces van scheiding. Het doel is om het verleden af te sluiten. Er wordt een belangrijk begin gemaakt om uit oude patronen van communiceren te komen. Om uiteindelijk uit te komen bij hun gemeenschappelijk zorgen en wensen rond hun kind.
Samen aan de slag
Het lukt de ouders van Sophie om weer met elkaar in gesprek te komen en de emoties uit het verleden geen rol meer te laten spelen. De inhoud van hun communicatie gaat over Sophie. Haar ouders maken afspraken hoe zij elkaar informeren. Sophie ervaart weer dat haar ouders samenwerken en zorg voor haar dragen. De omgangsregeling wordt uitgebreid. Sophie voelt de ontspanning die tussen haar ouders is ontstaan. Dit geeft haar meer vertrouwen. De uitnodigende houding van haar ouders helpt haar om te vertellen wat zij moeilijk, lastig of leuk vindt. Aan de reactie van haar ouders merkt Sophie dat zij hierover contact hebben. Zij voelt zich meer gezien en gehoord door hen. Bij haar vader thuis gaat het stukken beter. Ze heeft minder ruzie met de andere kinderen en doet soms ook dingen met haar vader alleen. Haar moeder is de laatste tijd veel vrolijker, Sophie maakt zich geen zorgen meer over haar.
De hulp binnen Youké wordt afgesloten. De wijkteammedewerker is aanwezig bij de eindevaluatie. Het enige wat nog rest is de mededeling dat de ouders van Sophie zich bij eventuele nieuwe vragen ten alle tijden kunnen wenden tot hun wijkteam. Zij denken geen hulp meer nodig te hebben.