Invulboek voor ouders die geen contact hebben met hun kind

Sanne Smit ontwikkelde in samenwerking met de innovatiemakelaars van Youké, een innovatief invulboek voor ouders die het contact met hun kind(eren) zijn kwijtgeraakt na een scheiding.

Sanne ontdekte een tekort in het aanbod voor deze ouders en onderzocht of dit werd herkend door professionals en ouders. Bij het ontwikkelingsproces waren zowel ervaringsdeskundige ouders als professionals betrokken. Het resultaat: ‘Brug van Verbondenheid,’ een invulboek dat ouders uitnodigt om vorm te geven aan hun ouderschap en de blijvende relatie met hun kind.

CONTACTVERLIES BIJ COMPLEXE SCHEIDING

In 2022 gingen de ouders van meer dan 40.000 kinderen uit elkaar (CBS-statistieken). In Nederland slaagt 10 tot 20% van de gescheiden ouders er niet in om samen op een goede manier invulling te geven aan het ouderschap, ook bekend als een complexe scheiding. Een van de grootste problemen die dan kan ontstaan, is verlies van contact tussen ouder en kind. Dit wordt een contactbreuk of contactverlies genoemd. Uit onderzoek van Kalmijn (MinJenV, 2021) blijkt dat 16% van de kinderen wiens ouders een complexe scheiding hebben, (meer dan één jaar) geen contact meer heeft met diens vader en 5% met diens moeder. Bij het verlies van contact sluit een kind of jongere om diverse redenen één ouder uit.

STEUN VOOR OUDERS OP AFSTAND

Bij Youké zijn er diverse vormen van hulp om toe te werken naar herstel van het contact, zoals systeemtherapie en Ouderschap Blijft. Maar soms lukt het op dat moment niet en blijft een ouder een periode fysiek op afstand van zijn kind. Ouders blijven echter altijd ‘ouder’ en willen zich veelal verbonden blijven voelen met hun kind(eren). Het is een enorme emotionele opgave om ruimte te geven aan je kind door zelf afstand te nemen en daarbij heeft een ouder recht op steun. Cottyn (2021) schrijft dat ouders die dit overkomt steun nodig hebben van hulpverleners om als ouder emotioneel betrokken te blijven en emotioneel zorg te dragen voor een kind dat ze niet meer zien. Het blijkt dat hulpverleners ook zelf op zoek zijn naar manieren om ouders hierbij te ondersteunen.

EEN INNOVATIEF INVULBOEK VOOR BLIJVEND OUDERSCHAP

Op basis van de input van ervaringsdeskundige ouders en professionals is er een invulboek ontwikkelt, dat de titel kreeg ‘Brug van Verbondenheid’. Met het boek worden ouders uitgenodigd om vorm te geven aan hun ouderschap, de herinneringen aan hun kind en de blijvende relatie met hun kind. Hiermee kan de ouder-kind relatie in een andere vorm toch blijven bestaan. Het boek is opgedeeld in diverse hoofdstukken, zoals vieringen en familiegebeurtenissen, herinneringen en veerkracht (van de ouder). Met begeleiding van een professional worden ouders ondersteund om eenzijdig te blijven investeren in hun kind. Familieleden van de ouder kunnen betrokken worden, zodat zij wederzijds steun aan elkaar kunnen ervaren. Dit doorbreekt tevens het taboe om hierover te praten. Het uiteindelijke doel is dat ouders een verbetering in hun welzijnsgevoel ervaren en meer rust vinden in hun leven.

Literatuur toont aan dat contactbreuken lang kunnen duren, maar herstel op termijn mogelijk is (MinJenV, 2021). Kalmijn (2021) stelt dat 36% van de kinderen die contact verloren met hun vader, hem nog wil zien, en voor moeders is dat 50%. Verder onderzoek toont aan dat spontaan herstel kan optreden bij volwassen kinderen, vooral wanneer ze met meer afstand naar beide ouders kijken of zelf ouder worden (MinJenV, 2021). Bij ouders op afstand heeft 20% weer ‘redelijk’ of ‘goed’ contact met het kind, waarbij herstelkansen nog hoger liggen bij tweede en derde kinderen (MinJenV, 2021).

Wanneer een (volwassen) kind nieuwsgierig wordt naar zijn ouder, heeft de ouder de mogelijkheid om dit invulboek aan zijn kind te geven. Via het boek kan het kind ervaren dat de ouder gedurende de breuk om hen is blijven geven. Deze uitgestelde emotionele zorg heeft als verwacht resultaat dat het gevoel van eigenwaarde van het kind wordt hersteld.

Nadat het boek als prototype is ontwikkeld, hebben professionals het in de praktijk getest met ouders die begeleiding krijgen van Youké. Na een succesvolle testfase en aanpassingen gebruiken we Brug van Verbondenheid in de hulpverlening van Youké. Het is een nieuw middel dat onderdeel kan zijn van ouderbegeleiding of scheiding gerelateerde hulp, zoals het Parallel Solo Ouderschap.

Youké is trots op deze nieuwe aanvulling op onze bestaande hulpverlening!

We kunnen ouders op afstand met deze hulp meer recht doen in hun ouderschap. Hiermee verlenen ouders een dienst aan hun kinderen die zelf vaak vastlopen. Het behouden van een ouderrol op afstand en zorgen voor de rust en het welzijn van het kind vormt een complexe en uitdagende taak voor deze ouder. Steun van een professional en het eigen netwerk kan de ouder helpen. Door eenzijdig betrokken te blijven, kan een ouder op afstand toch veel geven aan zijn kind: namelijk dat het kind zich gewaardeerd kan blijven voelen (Cottyn, 2021).

Wil je meer weten over Brug van Verbondenheid? Ben je zelf ouder of een verwijzer, neem dan contact op met het aanmeldteam START van Youké.

In het artikel van Jeugdzorg Werkt, lees je meer over innoveren bij Youké. Klik hier voor het artikel.

Achtergrond

Ook kun je meer lezen in recente literatuur over blijvend ouderschap bij contactverlies. Zie onderstaande geraadpleegde literatuur.

Literatuur

CBS. (z.d.). Scheiden: Hoeveel huwelijken eindigen in een echtscheiding? Centraal Bureau voor de Statistiek. Geraadpleegd op 31 januari 2024, van https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/levensloop/scheiden

Cottyn, L. (2021). Uit de maalstroom van conflict: Een systemische gids voor hulpverleners. Lieve Cottyn & Interactie-Academie VZW.

Maes, V. (2023). De helft van mij: Zelfzeker opvoeden na een conflictscheiding. Borgerhoff & Lamberigts.

Ministerie van Justitie en Veiligheid. (2021). Bijlage 1 – Adviesrapport-Expertteam Ouderverstoting-Complexe omgangsproblematiek januari 2021. (2021, 4 februari). rijksoverheid.nl. Geraadpleegd op 31 januari 2024, van https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/02/04/bijlage-1-adviesrapport-MinJenV-ouderverstoting-complexe-omgangsproblematiek-januari-2021

 

Een ouder vertelde hoe hij het verlies van contact probeerde te dragen:

“Niet het loslaten zeg maar, maar wel accepteren dat het nog steeds een onderdeel is van je leven zeg maar. En daar vrede mee zien te vinden. Het eerder vrede en rust vinden hoe het op dat moment was. Een soort van accepteren ondanks dat het eigenlijk niet te accepteren valt.”

Een ouder spreekt zich uit over het belang om iets tastbaars te maken voor zijn kind:

“Ik denk dat belangrijk is dat mensen weten dat ze geliefd zijn. Dat zij weet dat ze geliefd is. En dat ze dat, rijkelijk laat, kan ontdekken. Dat ze zo geliefd is dat ik een heel deel van mezelf opoffer en kwijt ben.”

 

Een ouder vertelt over de ervaring:

“Het boekje geeft mij troost en hoop. Het brengt mij terug naar fijne herinneringen met mijn kinderen. Dit is confronterend, maar ook fijn om te voelen.”